Certyfikacja

W Polsce od kilku lat funkcjonuje system świadectw efektywności energetycznej,
nazywanych „białymi certyfikatami”. Umożliwiają one pozyskanie środków finansowych
na przedsięwzięcia, które poprawiają efektywność energetyczną przedsiębiorstwa. System
ten pozwala uzyskać oszczędności w dwojaki sposób – poprzez realizację inwestycji
ograniczających zużycie mediów oraz odzyskanie części środków przeznaczonych na tego
rodzaju działanie.

Czym jest biały certyfikat i kto go wydaje?
Białym certyfikatem nazywany jest dokument stanowiący potwierdzenie, że dany podmiot
planuje zrealizować inwestycję pozwalającą na podniesienie efektywności energetycznej
(w uproszczeniu – skutkujące ograniczeniem zużycia mediów). Białe certyfikaty są towarami
giełdowymi, możliwymi do spieniężenia za pośrednictwem Towarowej Giełdy Energii,
wydawanymi przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

Gdzie znajdują się regulacje dotyczące białych certyfikatów?
Zagadnienia związane z systemem białych certyfikatów zostały opisane w ustawie z dnia
20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej.

Do kogo skierowana jest ustawa o efektywności energetycznej?
Ustawa skierowana jest do dwóch grup podmiotów:

1) podmioty zobowiązane – są to przede wszystkim przedsiębiorstwa energetyczne,
zajmujące się obrotem energią elektryczną oraz gazem ziemnym. Do ich obowiązków
należy realizacja przedsięwzięć, mających na celu podniesienie efektywności
energetycznej u odbiorcy końcowego;
2) podmioty, które zamierzają zrealizować inwestycje poprawiające ich efektywność
energetyczną – mogą one ubiegać się o przyznanie białych certyfikatów,
pozwalających na pozyskanie części środków na realizację przedsięwzięcia.

Jakie inwestycje umożliwiają pozyskanie białych certyfikatów?
Zostały one wymienione w ustawie z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej,
a dokładnie w jej artykule 19 ust. 1:

1) izolacja instalacji przemysłowych;
2) przebudowa lub remont budynku wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi;
3) modernizacja lub wymiana:
a) oświetlenia;
b) urządzeń i instalacji wykorzystywanych w procesach przemysłowych lub
w procesach energetycznych lub telekomunikacyjnych lub informatycznych;
c) modernizacja lub wymiana urządzeń przeznaczonych do użytku domowego;
4) odzyskiwanie energii, w tym odzyskiwanie energii w procesach przemysłowych;
5) ograniczenie strat:
a) związanych z poborem energii biernej;
b) sieciowych związanych z przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej lub
gazu ziemnego;
c) na transformacji;
d) w sieciach ciepłowniczych;
e) związanych z systemami zasilania urządzeń telekomunikacyjnych lub
informatycznych;
6) stosowanie, do ogrzewania lub chłodzenia obiektów, energii wytwarzanej
w instalacjach odnawialnego źródła energii, ciepła użytkowego w wysokosprawnej
kogeneracji w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne lub
ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych.

Nie jest to ostateczna lista przedsięwzięć. Szczegółowy wykaz tego rodzaju przedsięwzięć
znajduje się w Obwieszczeniu Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 r. w sprawie
szczegółowego wykazu przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej.

Jednakże w ustawie zapisano kilka zastrzeżeń, które wykluczają możliwość uzyskania
świadectwa na niektóre z przedsięwzięć. Zastrzeżenia te dotyczą inwestycji:

1) na które przyznano premię termomodernizacyjną (w rozumieniu ustawy z dnia 21
listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów) lub pomoc inwestycyjną
(jeżeli przyznanie świadectwa spowodowałoby przekroczenie dopuszczalnej
wysokości pomocy publicznej);
2) których realizacja przyniesie oszczędność energii niższą niż 10 ton oleju
ekwiwalentnego średnio w ciągu roku;
3) które zostały zrealizowane w celu wypełnienia obowiązku wspomnianego w ustawie
o efektywności energetycznej (w art. 10 ust. 1).

Co to jest „tona oleju ekwiwalentnego”?
Tona oleju ekwiwalentnego (w skrócie „toe”) jest energetycznym równoważnikiem jednej
metrycznej tony ropy naftowej, której wartość opałowa wynosi 10 000 kcal/kg. Na potrzeby
systemu białych certyfikatów przeliczana jest w następujący sposób:

1 toe = 41,868 Gj = 11,63 MWh

W jakim trybie przyznawane są białe certyfikaty?
Dotychczas białe certyfikaty były przyznawane w ramach specjalnych przetargów,
organizowanych przez Prezesa URE przynajmniej raz w roku. Jednakże według nowej ustawy,
białe certyfikaty przyznawane są w trybie ciągłym, po złożeniu odpowiedniego wniosku do
Prezesa URE, który ma obowiązek wydać Białe Certyfikaty w ciągu 45 dni.

Jak można pozyskać białe certyfikaty?
Podmiot, który planuje realizację przedsięwzięcia kwalifikującego się do systemu białych
certyfikatów, składa do Prezesa URE „wniosek o wydanie świadectwa energetycznego”,
zawierającego m.in. opis planowanej inwestycji oraz ilości energii finalnej, wyrażonej w tonach
oleju ekwiwalentnego, która zostanie zaoszczędzona po jej zakończeniu. Do wniosku należy
dołączyć audyt efektywności energetycznej, zrealizowany przed rozpoczęciem inwestycji.

W ciągu 45 dni od realizacji przedsięwzięcia podmiot, który aplikował o świadectwa
efektywności energetycznej, informuje o fakcie zakończenia inwestycji Prezesa URE, składając
stosowne zawiadomienie. Jeżeli w ramach tejże inwestycji zaoszczędzono energię finalną
w ilości większej niż 100 toe, wówczas do zawiadomienia należy dołączyć kolejny audyt
efektywności energetycznej, będący potwierdzeniem uzyskania planowanej oszczędności
energii finalnej.